Bruno Johnson en Trevor Cullen leggen uit hoe het eerste gecertificeerde KNX IoT-product – een omgevingssensor – kan worden gebruikt om de binnenluchtkwaliteit (IAQ) in een kapsalon te monitoren, zoals vereist door de wetgeving.
Kapsalons hebben vaak te maken met slechte binnenluchtkwaliteit. Vervuiling in de lucht door vluchtige organische stoffen (VOC), zoals bleekmiddel met peroxide, aceton en dihydroxyaceton (DHA) – allemaal aanwezig in schoonheidsproducten – kunnen schadelijk zijn voor zowel medewerkers als klanten. Het VK en de EU hebben regelgeving die betrekking heeft op deze gevaarlijke stoffen, waarbij werkgevers verplicht zijn om risico’s te beoordelen, blootstelling te voorkomen of te beheersen, en hun personeel te informeren, instrueren en opleiden. Daarnaast zal de Europese richtlijn voor energieprestaties van gebouwen (EPBD) binnenkort vereisen dat alle commerciële gebouwen hun IAQ monitoren.
Om te voldoen aan deze eisen, ondersteunde communicatiebedrijf Cascoda distributeur Innovelec bij de installatie van een Cascoda omgevingssensor in de schoonheidssalon Diffusion, gevestigd in Berkhamsted, Hertfordshire (VK).
Maar dit is geen gewone sensor – het is het eerste gecertificeerde KNX IoT-product.
KNX IoT
KNX IoT gebruikt het internetprotocol (IP) als communicatiemedium en is achterwaarts compatibel met klassieke KNX twisted pair (TP). Cascoda heeft KNX IoT geïmplementeerd via zijn gecertificeerde draadloze Thread-technologie. Thread is een energiezuinig draadloos mesh-netwerk dat grote gebieden kan dekken en tientallen apparaten kan ondersteunen. Andere voordelen zijn ultra-laag energieverbruik en ondersteuning voor slaapmodi.
Planning en ontwerp
De Cascoda KNX IoT omgevingssensor meet variabelen zoals kamertemperatuur, relatieve luchtvochtigheid, CO₂, luchtdruk en VOC-index. Deze metingen geven een goed beeld van hoe veilig een werkomgeving is.
Het apparaat werkt op batterijen en vereist dus geen bekabeling. Dit betekent dat er slechts minimale planning nodig is, behalve de juiste plaatsing van de sensor: op ademhoogte, niet te dicht bij ramen, deuren of ventilatieopeningen, niet direct bij werkplekken, maar wel in de buurt van gevaarlijke stoffen (om lekken te detecteren).
Installatie en werking
Nadat een geschikte locatie was bepaald, duurde de installatie 10 minuten, plus 15 minuten voor de configuratie. Omdat er geen gaten geboord hoefden te worden of kabels gelegd, kon de installatie plaatsvinden zonder onderbreking van de normale werkzaamheden.
Lokale feedback
De meetwaarden worden weergegeven op een lokaal display met smiley-indicatoren die laten zien of de waarden veilig, marginaal of slecht zijn.
Externe monitoring
De sensor is draadloos verbonden met de Cascoda KNX IoT Hub, die gebruikmaakt van MQTT voor cloudverbinding. De MQTT-proxy vertaalt KNX IoT-gegevens van de sensor en stuurt deze door naar een lokale of externe server. De gegevens kunnen vervolgens op computers of via apps worden weergegeven.
Het systeem wordt geconfigureerd met ETS6.3. De datapoints van de sensor worden via Group Addresses gekoppeld aan de datapoints van de MQTT-server. Voor de configuratie van de MQTT-proxy moeten de verbindingsgegevens en inloggegevens van een MQTT-broker worden opgegeven. In deze opstelling werd het cloudplatform HiveMQ gebruikt.
Een MQTT-client kan worden gebruikt om de meetgegevens te ontvangen. Hierdoor kunnen de sensorwaarden eenvoudig worden geïntegreerd in bestaande systemen. Cascoda ontwikkelde een MQTT-client – ook wel dashboard genoemd – om de realtime gegevens weer te geven.
Voordelen van het systeem
Het toepassen van een KNX IoT-systeem had verschillende voordelen ten opzichte van bekabelde systemen: veel snellere installatie, Lagere installatiekosten, minimale bekabeling, geen verstoring van bedrijfsactiviteiten
Deze technologie is uitermate geschikt voor renovatieprojecten, vooral waar nieuwe bekabeling moeilijk of kostbaar is. Dankzij IP-connectiviteit is naadloze integratie met slimme systemen mogelijk, evenals cloudkoppeling voor betere gegevensanalyse en
dashboards voor visualisatie en meldingen. De analysefunctionaliteit helpt bij het identificeren van inefficiënties en ondersteunt betere besluitvorming.
Het systeem voldoet aan EPBD-vereisten en renovatieverplichtingen. Vanaf 2030 moeten veel bestaande gebouwen voorzien zijn van IAQ-monitoringssystemen.
Conclusie
Deze IAQ-monitoringoplossing voor een kapsalon bestaat uit KNX IoT-apparaten die de luchtkwaliteit meten en een KNX IoT Hub die de gegevens naar een cloudserver verzendt. Het systeem is sinds eind mei 2025 operationeel.
De klant was verrast dat de installatie zo snel ging en dat de bedrijfsvoering niet werd onderbroken. Na enige tijd gebruik van het dashboard identificeerde men processen die VOC- en CO₂-pieken veroorzaakten, waarop corrigerende maatregelen werden getroffen. Medewerkers rapporteerden sindsdien minder vermoeidheid en hoofdpijn, vooral aan het eind van de werkdag.
Op de lange termijn zullen de gegevens aantonen dat het salon voldoet aan de huidige en toekomstige veiligheidsvoorschriften. Belangrijker nog: het systeem geeft de klant de middelen om actief de luchtkwaliteit te verbeteren, wat leidt tot meer tevreden klanten en gezondere medewerkers.
Apparatuurlijst
Cascoda KNX IoT Environment Sensor
HiveMQ cloud-based MQTT platform
Bruno Johnson is CEO van Cascoda Limited, producent van chips, modules en apparaten voor KNX IoT-connectiviteit in slimme gebouwen. Trevor Cullen is Managing Director van Innovelec, een distributeur van elektronica met diepgaande branchekennis en projectervaring.
